Rozbiór socrealizmu

Wieżowiec Miastoprojektu, Poznań, proj. Stanisław Pogórski, Tadeusz Płończak, 1950, fot. Jarosław Trybuś

Socrealizm to jedyny w dziejach architektury styl wprowadzony dekretem, jedyny, którego początek i koniec dają się określić konkretnymi datami. Sytuacja ta podsyca złudzenia, że socrealizm spadł nam z nieba, że był obcy. Nic bardziej mylnego, tendencje, które nazwano w 1949 roku socrealizmem przejawiały się w architekturze wcześniejszych dziesięcioleci inaczej jednak określane. Warto powrócić do lat 30. 40. i 50. zeszłego wieku, by przyjrzeć się realizacjom socrealistycznym jeszcze raz w nieco innym świetle i szerszym kontekście.

O cyklu Rozbiór architektury

Powszechność architektury bywa jej przekleństwem – wiele budynków, tych mniej eksponowanych, mijamy bezrefleksyjnie. Z przyzwyczajenia, z opatrzenia architektura staje się przejrzystym tłem miejskiego życia. W masie otaczającej nas zabudowy są jednak dzieła, którym warto poświęcić chwilę uwagi. Wiele z mijanych przez nas budynków jest częścią wielowiekowej tradycji architektonicznej, odzwierciedlającej prądy umysłowe swego czasu – tworzy zatem historię. 

Poznań może poszczycić się znakomitymi, choć często niedocenianymi dziełami architektury ostatniego stulecia. Omówienie kontekstu powstania najbardziej wyrazistych z nich, prześledzenie odniesień stylistycznych, zbadanie wpływów, z których się narodziły i tych, które same współtworzyły pomoże umieścić je we właściwym miejscu historii miasta, dziejów jego architektury i dziejów kultury.

Jarosław Trybuś – historyk sztuki, krytyk architektury, wykładowca. W 2008 roku wraz z Grzegorzem Piątkiem zdobył Złotego Lwa na XI Biennale Architektury w Wenecji jako kurator wystawy w Pawilonie Polskim, zatytułowanej Hotel Polonia. Budynków życie po życiu. W Galerii Miejskiej Arsenał prowadził autorskie wykłady: Architektura Poznania ostatnich stu lat (2004–2005), Starchitekci. Gwiazdy architektury (2006–2009), Architektoniczności (8 stron architektury) (2009-2010). Współpracuje z Instytutem Stefana Starzyńskiego w Warszawie. Jest laureatem Dorocznej Nagrody Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego za 2008 rok oraz Dyplomu Ministra Spraw Zagranicznych za wybitne zasługi dla promocji Polski w świecie (2009).

Materiał prasowy Galerii Miejskiej Arsenał

www.arsenal.art.pl